Gryzki (Psotnik Zakamarnik)
Gryzki są często nazywane wszami książkowymi z powodu ich podobieństwa do niektórych gatunków wszy oraz dlatego, że można je często znaleźć na spleśniałych książkach
w wilgotnych pomieszczeniach i pod luźną, wilgotną korą. Są przede wszystkim uciążliwymi szkodnikami występującymi w domach, ale również w przechowywanych produktach
i urządzeniach przemysłu spożywczego. Ich szczątki występujące w kurzu są przyczyną do powstawania ataków astmy.
Wygląd i występowanie
Dorosłe osobniki mają około 1-6 mm długości, koloru od białego poprzez żółty do ciemno brązowego w zależności od gatunku. Typowe owady mają dwie pary błoniastych skrzydeł, lecz niektóre osobniki wykazują tendencję do zaniku skrzydeł. Czułki długie, nitkowate, złożone z 12-50 członów, oczy złożone słabo rozwinięte; narządy gębowe gryzące; stopy z 2 lub 3 członów, każdy z 2 pazurkami. Poszczególne gatunki mają różne wymagania cieplne. Większość gatunków tych owadów można znaleźć w warunkach naturalnych jak: gniazda ptaków, w szczelinach, pod korą drzew i na liściach. Natomiast te gatunki, które są uważane za szkodniki są szeroko rozprzestrzenione i często znajdowane w magazynach, fabrykach produktów spożywczych, w muzeach jak również w domach i sklepach. Tam atakują produkty pochodzenia roślinnego i zwierzęcego włączając przechowywane produkty spożywcze, skórę, produkty drewniane a nawet książki. Wśród licznych produktów
i materiałów, które mogą być porażane przez gryzki są następujące: orzechy, czekolada, mączka rybna, mleko w proszku, książki i eksponaty muzealne, nasiona roślin oleistych, przetwory zbożowe, pyłek, salami, suszone mięso, magazynowane ziarno, nasiona buraka cukrowego, drożdże a nawet wilgotne opatrunki.
Biologia
Samice niektórych gatunków mogą się rozmnażać bez zapłodnienia, partenogenetycznie. Samce są wtedy karłowate lub brak ich zupełnie. Płodność samic sięga 200 jaj składanych pojedynczo, 1-3 dziennie. Przyklejane są do podłoża, Niektóre gatunki żyjące poza domami składają jaja w złoża i okrywają jedwabnym zwojem nitek. Gładkie, perłowo białe jaja lęgną się po 1-2 tygodniach. W zależności od gatunku 3-8 razy linieją i po około 15 dniach lęgną się dorosłe osobniki. Z każdym następnym linieniem nimfa staje się oraz bardziej podobna do dorosłego, gdyż ich oczy, czułki i skrzydła (jeśli obecne) zaczynają się wykształcać. Cykl rozwojowy kończy się zwykle w ciągu miesiąca, a dorosłe żyją do 6 miesięcy.
Zwalczanie
Ze względu na to, że porażenie przez „psotniki” może się łatwo powtarzać, trudne są do zwalczenia insektycydami. Najskuteczniejszą metodą zwalczania jest intensywne wietrzenie i utrzymywanie niskiej wilgotności. Gryzki są wrażliwe na bardzo liczne insektycydy. Stosuje się głównie preparaty opryskowe o działaniu kontaktowym.