Opracowanie prof. dr hab. Stanisław Ignatowicz
Anatomia owada
Karaczan prusak (Blatella germanica), zwany też karaluchem, karakonem czy francuzem, pochodzi prawdopodobnie z okolic Azji, skąd po całym świecie został rozprzestrzeniony przez ludzi i w transporcie z produktami i na opakowaniach. Samiec prusaka jest brunatnożółty z jaśniejszymi czułkami i nóżkami. Samica prusaka jest troszkę ciemniejsza. Na jego głowie znajdują się cienkie, długie, biczykowate czułki zbudowane z licznych członów. Czułki te są w ciągłym ruchu i insekty te bardzo często je czyszczą. Prusak bez problemu może poruszać się po gładkich i pionowym powierzchniach, ponieważ jego stopy są uzbrojone w przylgę i pazurki. Prusak nie fruwa choć ma dobrze wykształcone skrzydła. Używa skrzydełek do lotu szybowcowego lub jako spadochronu przy spadaniu z dużych wysokości. Larwy Prusaka mają silnie spłaszczone ciało, co ułatwia mu przechodzenie przez szczeliny, bytowanie w trudno dostępnych miejscach, w szparach, pod listwami podłogowymi, w pobliżu rur kanalizacyjnych i w wentylacjach.
Tryb życia
Karaczan prusak występuje gromadnie, najczęściej spotkać go można w pomieszczeniach z centralnym ogrzewaniem. Karaczany w tylnym jelicie produkują feromon agregacyjny i związek ten dostaje się do odchodów samców i samic. Odchody wabią inne osobniki.
Samice karaczana są mniej ruchliwe niż samce. Dlatego Samce częściej przebywają poza kryjówkami, wędrują w poszukiwaniu wody, pokarmu i samic. Ruchliwość samców karaczana widoczna jest już w stadium larwalnym.
O określonej porze doby odbywa się zwykle kojarzenie się i kopulacja. W przypadku samców karaczana amerykańskiego zwiększoną aktywność można zauważyć o zmroku, gdzie samice nie wykazywały największej aktywności o tej porze doby.
Biologia tych owadów jest taka, że samica w ciągu życia składa do 4-8 kokonów (najczęściej 6).Nierzadko bywa, iż ooteka jest formowana przez samicę, która nie była zapłodniona, ale z jaj będących w takim kokonie nie wylęgają się larwy. Z pękniętej ooteki wychodzi 30-40 małych, bardzo jasno ubarwionych larw.
Szkodliwość
Karaczan prusak pochodzi z krajów o ciepłym kliemacie, dlatego nie lubi niskich temperatur i jest na nie wrażliwy (-2oC zabija wszystkie stadia) i najchętniej lokuje się w szpitalach, piekarniach, magazynach, szatniach, kuchniach, zakładach gastronomicznych i innych ogrzewanych pomieszczeniach, gdzie znajdują pozostałości produktów spożywczych preferowanych przez ludzi. Szczególnie lubi owoce, marchew,ziemniaki, pieczywo, mąkę, cukier. Wybiera pokarm o jak największej zawartości wody. Owady te rozwijają się też świetnie w pomieszczeniach w których znajdują pokarm o mniejszej zawartości białka. Tak bardzo potrzebne do życia jest im białko, że często zjadają swoich pobratymców, szczególnie wtedy, gdy są słabe, okaleczone lub nie zrzuciły do końca oskórka larwalnego.
Owady prusaki występują najliczniej w wilgotnych łazienkach i kuchniach, gdzie bez problemu poszukają pokarm i wodę. Jeśli w tych pomieszczeniach nie ma jedzenia lub dostęp do wody jest ograniczony, prusaki przemieszczają się do innych pokoi mieszkalnych. Rzadko jednak prusaki opuszczają swoje kryjówki i są do nich przyzwyczajeni wyjątkiem jest niekiedy chwilowe spacernictwo w celu poszukiwania pokarmu oraz wody. W pomieszczeniach mieszkalnych spotkać je można za listwami podłogowymi, szafami, boazerią, w szczelinach ścian, pod lodówkami, kuchenkami i za zlewozmywakami.
Szkodliwość karaczanów/prusaków polega na zanieczyszczaniu produktów spożywczych wylinkami, odchodami, pleśniami i bakteriami co jest przyczyną psucia i gnicia produktów. Prusaki odgrywają istotną rolę w „transporcie” przenoszeniu chorób wirusowych i bakteryjnych (dżuma, trąd, biegunka, gruźlica, cholera i inne) no i pasożytów (glisty). Dużym problemem jest to że często jest też infestacja tego owada obiektach użyteczności publ. w szpitalach i uczestniczą w szerzeniu się zakażeń wewnątrzszpitalnych. Niekiedy mogą też być przyczyną powstawania alergii u człowieka. Poważna infestacja i zgromadzone w dużej liczbie prusaki wydzielają charakterystyczny, niemiły zapach który już na wejściu do lokalu jest wyczuwalny.